Digitale economie en infrastructuur

Hoe wil de gemeente omgaan met publieke belangen bij digitale economie en infrastructuur in de stad?

Digitalisering en de effecten daarvan speelt een steeds groter en belangrijker wordende rol in de Amsterdamse economie en maatschappij. De kwaliteit van de digitale infrastructuur is een factor in het vestigingsklimaat van Amsterdam. Ontwikkelingen in de digitale economie hebben vaak een directe impact op de stad. Voorbeelden hiervan zijn de opkomst van flitsbezorging en vakantieverhuur. De gemeente heeft een faciliterende of kaderende rol bij de digitale ontwikkelingen. Voor de aanleg van digitale infrastructuur faciliteert de gemeente bijvoorbeeld telecompartijen met wegopbrekingen. Bij de economische innovaties probeert de gemeente een kaderende rol te spelen, bijvoorbeeld door het reguleren van deelmobiliteit. In deze vraag zijn vier mogelijke richtingen uitgewerkt die de gemeente in kan nemen ten opzichte van de digitale ontwikkelingen.

Situatie & realisatie huidig beleid

Digitale connectiviteit is een basisbehoefte voor bewoners en bezoekers, een voorwaarde voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat en (digitale)economie en voor de ondersteuning van publieke voorzieningen. Bijna elke Amsterdammer maakt gebruik van digitale infrastructuur, bijvoorbeeld om te communiceren met anderen en onderwijs te volgen. De gemeente heeft de meest betrouwbare en snelste verbindingen tot doel, om te profiteren van kansen in de digitale stad. Tegelijkertijd richt de gemeente zich met de “Agenda Digitale Stad” op de vrijheid, eerlijke toegang voor alle Amsterdammers en bescherming van burgerrechten. Nieuwe technologieën kunnen ingrijpend zijn voor de digitale infrastructuur van de stad. Zo heeft de uitrol van nieuwe infrastructuur impact op de openbare ruimte in Amsterdam. Binnen de rijksbeschermde dorps-en stadsgezichten heeft Amsterdam de mogelijkheid hierin eisen te stellen. Met beleidskaders kan de gemeente sturen op de invloed op het stadsbeeld en het belang van een aantrekkelijke leefomgeving te borgen.

Beleid op dit vraagstuk hangt samen met beleid op:

Woningbouw en complete stad

Energie-infrastructuur

Verdienvermogen

Onderwijs

Beleidsruimte & afhankelijkheden andere overheden

Beleidsruimte is afhankelijk van te vormen of vernieuwende wet- en regelgeving zoals de telecomwet.

Beleidsruimte is afhankelijk van gemaakte convenanten met marktpartijen zoals het antenneconvenant. Hierin zijn afspraken gemaakt over de locatie en plaatsing van antennes.

Gemeente kan kaders stellen met inachtneming van nog te vormen technologieën en platformen om zo sturings- of controlekracht hierop houden te houden.

Bij de digitale economie en infrastructuur zijn marktpartijen de leverende spelers. De gemeente heeft beperkte invloed qua sturing wanneer zij zich aan landelijke regelgeving houden. Denk aan de opkomst van flitsbezorgers, plaatsing zendapparatuur en de aanleg van glasvezelnetwerken..

Mate van invloed van gemeente

De gemeente heeft veel mogelijkheden om de uitkomsten te beïnvloeden, externe factoren en partijen hebben beperkte invloed daarop.

Externe factoren die invloed begrenzen

Wijzigingen in wet- en regelgeving kunnen ongunstig uitvallen voor gemeentelijk beleid, bijvoorbeeld de Telecommunicatiewet die gemeentelijk bezit verplicht stelt als opstelpunt voor mobiele netwerken.

Bij de digitale economie en infrastructuur zijn marktpartijen de leverende spelers. De gemeente heeft beperkte invloed op qua sturing wanneer zij zich aan landelijke regelgeving houden. Denk aan opkomst van flitsbezorgers, plaatsing zendapparatuur en aanleg van glasvezel.

Technologische ontwikkelingen gaan snel en onvoorspelbaar waardoor de gemeente vaak reactief beleid moet vormen.

Schaarstes die keuzes beïnvloeden

Keuzes op dit vraagstuk moeten in samenhang met keuzes op andere vraagstukken passen binnen de beperkingen van de beschikbare:

Fysieke ruimte boven de grond Fysieke ruimte onder de grond

Belanghebbenden en belangen

Marktpartijen met verantwoordelijkheid over de (digitale) infrastructuurwillen een netwerk aanleggen en kijken hierbij naar de gemeente voor het mogelijk maken voor de aanleg.

Marktpartijen die de Amsterdamse digitale economie en infrastructuur gebruikenwillen een stabiele en snelle digitale connectiviteit voor bedrijvigheid.

Amsterdamse kennisinstellingenwillen samenwerken met de gemeente om te kunnen experimenteren en innoveren met nieuwe technieken.

Amsterdammers willen gebruikmaken van de voordelen van digitalisering met zo min mogelijk nadelige effecten op het gebied van privacy, datadelen en datarechten.

Andere gemeenteswillen samen met de Gemeente Amsterdam vergelijkbare uitdagingen adresseren bij het Rijk en hier oplossingen over delen

Doelen

Het faciliteren van innovatie en ontwikkeling van nieuwe diensten in de stad.

Het vergroten van bewustwording en regelgeving rondom digitale grondrechten en plichten. De gemeente vindt dat Amsterdammers veilig hun data moeten kunnen delen, dat hun rechten worden beschermd en dat onze democratische waarden ook daar gelden. De stad is van iedereen, de digitale stad ook. Daar streeft de Agenda Digitale stad naar.

Een vrije, inclusieve en open digitale stad nastreven waarbij alle Amsterdammers op een transparante manier worden meegenomen bij de digitalisering.

Maatregelen

Als gemeente stellen we ons actief op als partner bij het stimuleren, faciliteren en exploiteren van innovaties, het ontwikkelen van de markt en het stimuleren van opschaling. We stellen de kaders en geven richting door middel van transitiedoelstellingen op de lange termijn, zodat duidelijk is welke kant we de komende jaren opgaan en we krachten kunnen bundelen. We identificeren waar barrières liggen en kijken wat nodig is om die te doorbreken.

De "Agenda Digitale veiligheid" werkt aan een veilige digitale omgeving voor de stad Amsterdam waarin risico’s worden verkleind door een preventieve aanpak met oog voor kansen en voordelen.

Om nu en in de toekomst in de groeiende vraag naar elektriciteit te voorzien werkt de de gemeente intensief samen met Liander in het programma "Elektriciteit Voorziening Amsterdam" (EVA). Drie doelen staan centraal 1. uitbreiden van de infrastructuur, 2. innovatie en 3. strategisch plannen.

Via de AI-agenda zet de gemeente zich in voor het beschermen van digitale rechten en creëren van meer kansengelijkheid. Hiervoor zijn sociale, economische en ethische kaders voor AI opgesteld en geeft de stad het goede voorbeeld ten aanzien van Digitale rechten. Daarnaast wordt gemonitord wat AI doet met de stad. De AI agenda is het resultaat van een reeks bijeenkomsten met wetenschap, bedrijfsleven, experts en Amsterdammers.

Links naar relevante documenten

Agenda digitale stad (PDF)

De Agenda Digitale Stad bevat de ambities van de gemeente Amsterdam m.b.t. de digitale leefomgeving van Amsterdammers

Agenda Digitale veiligheid (PDF)

De Agenda Digitale Veiligheid beschrijft de integrale aanpak van de veiligheidskwesties die er spelen in het digitale domein

AI Agenda (PDF)

In deze agenda staat de ambitie van de gemeente Amsterdam op het gebied van artifciële intelligentie

Vergelijk keuzes

Klik op de keuzes om deze naast elkaar te vergelijken

Keuze A

Passief

Doelen

De gemeentelijke kerntaken blijven doen en daarmee een minder prominente rol innemen in de ontwikkeling van digitale infrastructuur en economie.

Passieve omgang met vestigingvoorwaarden van sterk groeiende datacenters en datacapaciteiten.

De gemeentelijke kerntaken blijven doen en daarmee een minder prominente rol innemen.

Aanpak

Wet- en regelgeving om ontwikkelingen af te remmen. Beleid ontwikkelen om stad uit te krijgen.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Datacenters weren

De gemeente voert beleid om data centers te weren om stroomverbruik en klimaatdoelen te halen.

Vergunningssyteem voor partners, bedrijven en techologien

De gemeente voert met een vergunningplicht beleid op welke partners, bedrijven, technologieën in de stad actief kunnen zijn. Bijvoorbeeld de huidige regeling met vakantieverhuur.

Afbouw subsidie voor nieuwe technieken

Afbouw subsidie voor ontwikkeling nieuwe digitale technieken

Bedrijven en diensten in de platformeconomie beperken

De gemeent gaat bedrijven en diensten in de platformeconomie beperken op basis van huidige regelgeving en lobby voor striktere regelgeving.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

De gemeente heeft nauwelijks externe stimuleringsbeleid nodig, zoals subsidies.

De gemeente helpt de belangen van Amsterdammers te beschermen op het privacy, democratisering, overlast, etc.

Bescherming van de oude economie

Tegen

De gemeente heeft beperkte invloed om op ontwikkelingen te kunnen sturen of nieuwe spelers tegen te houden.

Digitalisering is onmisbaar voor belangrijke maatschappelijke opgaven. Digitalisering actief tegenhouden snijdt daarom de gemeentelijke ambities.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 3,5 miljoen

€ 1 miljoen

€ 2 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze B

Defensief

Doelen

Alleen wettelijke taken uitvoeren, dus bestuurlijk-juridisch correct, goede ruimtelijke inpassing.

Geen additionele taken uitvoeren ten opzichte van basistaken. Afronden incidentele programma's.

Elke entiteit is verantwoordelijk voor zijn eigen taak (van gemeente tot netwerkbeheerders).

Aanpak

Geen aanvullende inhoudelijke sturing, maar uitvoering van bestaande regelgeving.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Geen aanvullende gemeeentelijke kaders

De gemeente stelt geen eigen kaders op maar voert landelijke kaders uit. Iedere deelentiteit (netbeheerder, telecom, etc.) pakt hierin zijn eigen rol en verantwoordelijkheid.

Gemeente faciliteert infrastructurele en digitale ontwikkelingen op verzoek

De gemeente faciliteert infrastructurele en digitale ontwikkelingen binnen de huidige wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld door vergunningen te verlenen of straten te openen).

Huidige programma's en beleid op digitale economie af laten lopen

Huidig incidenteel en additioneel beleid en programma’s lopen af en worden niet vernieuwd. Dit betekent dat bijvoorbeeld Agenda Digitale stad afloopt in 2022.

Gemeente volgt landelijk beleid op platformeconomie

De gemeente volgt landelijk beleid en kaders op het gebied van platformeconomie, netwerkinfrastructuur etc.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Legt minst beslag op middelen en capaciteit van gemeente. Entiteiten pakken elk hun verantwoordelijkheid.

Beperkt tot geen ontwikkel- en uitvoeringskosten nodig voor kaders en additionele programma's.

Efficient proces inrichten op de eigen wettelijke taken

Geen additionele beheer- en uitvoeringskosten ten behoeve van additionele netwerken en afstemming daar elke entiteit eigen verantwoordelijkheid heeft

Tegen

Huidige kaders sluiten vaak niet aan op ontwikkelingen in de markt.

Snelheid van ontwikkelingen in de markt vraagt om flexibiliteit, adaptiviteit en samenwerking van de kaderstellende entiteiten. Bij een passieve houding zal Amsterdam snel achter lopen op de ontwikkelingen

Een "volgend", beleid beperkt het vermogen te sturen op een 'couleur locale'. Bijvoorbeeld of ontwikkelingen wel tot een gelijkwaardig digitaal speelveld voor de Amsterdammer leiden.

Amsterdam is vaak een proeftuin voor innovaties. Enkel reactief hierop inspelen zal leiden tot beleid en kaders dat vaak 'achterloopt' op de ontwikkelingen in de stad.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Vestigingsbeleid datacenters

Agenda digitale stad (PDF)

Strategie Digitale Connectiviteit (PDF)

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 9 miljoen

€ 0 miljoen

€ 6 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze C

Volgend

Doelen

Betere monitoring en facilitering van het digitaal economisch ecosysteem in Amsterdam

Meer bewustwording binnen de gemeente Amsterdam over impact digitale economie op de stad.

Vroege monitoring en regulering impact op de stad van nieuwe technologieën en platforms.

Aanpak

Monitoring, kennisontwikkeling, facilitering, regelgeving, slim inkopen.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Gemeente organiseert afstemming met relevante (markt)partijenn over ontwikkeling in maatschappelijk domein

De gemeente organiseert afstemming met strategische- en relevante marktpartijen over innovatie, datagebruik, datarechten, standaarden, behoeftes etc ontwikkeling in maatschappelijke domeinen.

De gemeente houdt overzicht over netwerkinfrastructuur

De gemeente houdt overzicht over netwerkinfrastructuur. Brengt daarmee betere kennis en bewustzijn met zich mee voor gemeentelijk bevoegdheden middels een onderzoek naar ondergrondse en bovengronde voorzieningen (waar gaan we over en wat mogen/kunnen we bepalen)?

De gemeente organiseert randvoorwaarden voor ontwikkelingen

De gemeente organiseert randvoorwaarden op het gebied van bevoegdheden, wettelijke eisen, ruimtelijke voorwaarden, duurzaamheid en energietransitei, inzicht data en cijfers (verantwoordingsplicht)

Pro-active gemeentelijke monitoring en reageren op ontwikkelingen platformeconomie

De gemeente gaat pro-actief monitoren en reageren op ontwikkelingen platformeconomie door creatie van een bureau (organisatie in plaats van ad hoc) en monitoring van (impact van) platformeconomie op openbare ruimte, werkgelegenheid, online leven. De gemeente zet een bureau monitoring en regulering op om nieuwe digitale platformbedrijven in de stad te ontvangen.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Meer zicht op, facilitering van en regulering voor de digitale economie in de stad.

Meer concentratie van expertise binnen de gemeente over digitale economie en infrastructuur

Balans tussen sturen en vrijheid gebruikers en marktpartijen

Invloed op ontwikkelingen zonder grote eigen inzet/capaciteit maar op basis van samenwerking

Tegen

Gaat uit van 'soft power' en kennisdeling zonder harde garanties op effectieve sturing

Biedt geen mogelijkheden om pro-actief te sturen op ontwikkelingen of toepassingen

Vereist een structurele analyse van en rekening houden met de impact van technologieen op alle domeinen.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 16 miljoen

€ 0 miljoen

€ 16 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze D

Richtinggevend

Doelen

De Amsterdamse infrastructuur is de beste infrastructuur van Nederland.

Amsterdams beleid loopt vooruit op nationale en Europese ontwikkelingen.

De stad heeft een voorbeeldfunctie op gebied van digitalisering en innovatie.

Aanpak

Stimuleren R&D, creëren open infra, aansluiten bij koplopers Europees, bouwen aan platforms.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Gemeente investeert in (digitale) resilience

De gemeente investeert in het digitaal weerstandvermogen van gemeente, bewoners en bedrijven met een programma als: Verantwoorde Digitale Stad.

Alle Amsterdammers toegang tot internet

De gemeente werkt aan een inlcusieve digitale sector door te zorgen dat toegang tot internet voor alle Amsterdammers beschikbaar is. Zowel de beschikbaarheid van het internet, devices als benodigde digitale vaardigheden. Denk aan gratis internet aansluiting, laptops en cursussen.De gemeente investeert in betrouwbare en veilige infrastructuur.

Stimuleren van groene, duurzame, slimme, inclusieve hard- en software

De gemeente probeert investeringen uit te lokken in groene, duurzame, slimme, inclusieve hard- en software door vooruitstrevend beleid en eisen te stellen aan gemeentelijke inkoop ICT

Gemeentelijke werkgroep op investeringsbeleid en kaders platformeconomie

De gemeente richt een werkgroep op voor het vestigingsbeleid en om te investeren in kennis.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Creëert gecoördineerde gemeentelijke inzet op digitale toegankelijkheid en begrijpelijkheid met potentieel grote impact

Verbetert het imago van Amsterdam als innovatieve speler met inachtneming van maatschappelijke en economische kansen van digitalisering.

Creëert aantrekkelijk vestigingsklimaat voor economie van de toekomst.

Helpt technologie die ten dienste staat van hoge levenskwaliteit in de stad en van mens en publieke waarden te promoten.

Tegen

Focus op innovatie concurreert met andere grote gemeentelijke ambities zoals duurzaamheid of kansenongelijkheid.

Kan zorgen voor grote gemeentelijke interventie in de markt met risico dat verkeerde innovaties worden gesteund

Vereist een langdurig commitment over coalitieperiode heen om resultaten te bereiken

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

LEAP Infographic (PDF)

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 160 miljoen

€ 45 miljoen

€ 160 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Financiële informatie: de bedragen zijn de absolute financiële behoeften. Het is onbekend wat er al in de meerjarenbegroting 2022-2025 is opgenomen. De bedragen zijn een hoog-over indicatie ter ondersteuning van gesprekken over de verschillende mogelijkheden op dit dossier. Dit kan zonder verdere uitwerking niet in beleidsplannen opgenomen worden. Het hier weergegeven bedrag is een optelsom van de inschattingen per maatregel en daarmee geen complete inschatting van benodigde financiële middelen voor deze keuzerichting. Om de onderbouwing van de inschattingen te zien - klik op "Bekijk financiële informatie per maatregel"