Amsterdamse economie

Hoe wil de gemeente het toekomstig verdienvermogen van de stad bevorderen?

De meest simpele uitleg van toekomstig verdienvermogen is ‘hoe verdienen we in de toekomst ons geld?’ Maar dit is iets te simpel omdat de nadruk dan ligt op euro’s of dollars, terwijl het eigenlijk gaat om wat er achter ligt: hoe zorgen we in de toekomst voor welvaart en welzijn voor stad en regio? De economie speelt een belangrijke rol in het oplossen van maatschappelijke uitdagingen zoals het versnellen van de energietransitie en omgaan met de effecten van versnelde digitalisering. Bedrijven en kennisinstellingen leveren hieraan een bijdrage, dat kunnen we als overheid niet alleen. Door de combinatie van een sterke internationale en lokale economie, beschikt de MRA over een internationaal concurrerend verdienvermogen. Dit verdienvermogen kunnen we nog meer inzetten om de stad en regio daarvan te laten profiteren. In deze vraag wordt ingegaan op de richting van toekomstige economische ontwikkelingen en gemeentelijke mogelijkheden hierin.

Situatie & realisatie huidig beleid

We initiëren en faciliteren netwerken om nieuwe kansrijke sectoren en ontwikkelingen te stimuleren. Van het BIZ-netwerk tot StartupAmsterdam. Met kennisinstellingen en het bedrijfsleven jagen we innovaties aan. We adviseren over ruimtelijk-economische ontwikkelingen en zorgen dat er voldoende ruimte beschikbaar blijft voor bedrijvigheid in de stad en regio. Ook voeren we een gericht acquisitiebeleid en faciliteren we internationale bedrijven met excellente dienstverlening. Om het verdienvermogen van de stad te bevorderen waren (voorheen structurele) middelen van 10 miljoen per jaar beschikbaar voor economische structuurversterking. Deze zijn met de uitwerking van het herstelplan “Samen sterker uit de crisis” vanaf 2023 met € 8,5 miljoen verlaagd. Vanaf 2023 is er nog maar € 1,5 miljoen beschikbaar en dit is al volledig bestemd voor de Regionale Ontwikkelings Maatschappij (ROM). Impact maken op het verdienvermogen kan daarom alleen als er aanvulling komt op deze middelen.

Beleid op dit vraagstuk hangt samen met beleid op:

Energietransitie

Circulaire economie

Woningbouw en complete stad

Personeelstekorten

Onderwijs

Beleidsruimte & afhankelijkheden andere overheden

Afhankelijk van europese en landelijke wet- en regelgeving. Dit geldt bijvoorbeeld op gebied van marktordening, staatssteun, vrij verkeer van mensen, goederen en diensten.

Afhankelijk van (vooral nationaal) beleid op het gebied van infrastructuur. Dit geldt in het bijzonder voor de vervoersinfrastructuur (OV, water, weg, lucht) en voor nieuwe infrastructuur benodigd voor energie- en circulaire transitie.

Mate van invloed van gemeente

De gemeente heeft mogelijkheden om de uitkomsten te beinvloeden, maar externe factoren en partijen hebben grotere invloed.

Externe factoren die invloed begrenzen

Schaarste van arbeid en ruimte. Zonder ruimte voor bedrijvigheid en woonplaatsen voor arbeidskrachten, geen werkende stad.

De gemeente heeft beperkte invloed op de economische ontwikkeling van stad en land.

Schaarste van middelen: geld, infrastructuur, energie enzovoorts.

Aantrekkkelijkheid ten opzichte van andere steden, zowel nationaal als internationaal.

Bereikbaarheid (digitaal en fysiek)

Schaarstes die keuzes beïnvloeden

Keuzes op dit vraagstuk moeten in samenhang met keuzes op andere vraagstukken passen binnen de beperkingen van de beschikbare:

Arbeidskrachten voor de uitvoering Fysieke ruimte boven de grond Fysieke ruimte onder de grond Investeringsruimte van de gemeente Materialen en grondstoffen

Belanghebbenden en belangen

Amsterdammerswillen brede welvaart (baan en welzijn)

Ondernemerswillen succesvol ondernemen

Kennisinstellingenwillen aantrekkelijk zijn voor (toekomstige) onderzoekers/docenten en studenten om sterke en aantrekkelijke kennisinstellingen te blijven op langere termijn.

Overhedenwillen een gezonde en stabiele economische ontwikkeling om brede welvaart voor alle ingezetenen te kunnen realiseren, ook op lange termijn.

Doelen

De amsterdamse economie en arbeidsmarkt toekomstbestendig en veerkrachtig maken.

Randvoorwaarden scheppen voor een sterk ondernemers- en vestigingsklimaat binnen een internationaal concurrerende economie.

Voorwaarden en gelijke kansen creeren voor iedereen om mee te doen in de samenleving en deel te nemen aan de welvaartsontwikkeling van de metropool regio Amsterdam (MRA).

Maatregelen

Talent en arbeidsmarkt ontwikkeling: aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt.

Kennis en innovatie in de Metropool regio Amsterdam bevorderen door: Programma Smart Health Amsterdam, Campus/ Kennispark ontwikkeling, Oprichten Regionale Ontwikkelings Maatschappij (ROM).

Het ondernemersklimaat van Amsterdam versterken met gerichte programma’s op groeiende (internationale) bedrijven via het programma StartUp Amsterdam maar ook het Amsterdams Ondernemers Programma inclusief. buurteconomie

Werken aan een internationaal concurrerend vestigingsklimaat met kansen voor internationale bedrijven, de beroepsbevolking, het lokale MKB en het sterk innovatieve startup ecosysteem door Amsterdam International Business (AIB). AIB helpt buitenlandse bedrijven en startups hier een kantoor te openen en helpt ze in hun verdere groei.

Links naar relevante documenten

Economisch herstel en investeringsplan (PDF)

Al enige jaren zetten we in op economische structuurversterking met programma’s op life sciences en health en start-ups. Aan het begin van de COVID-19 crisis is hier een herstel en investeringsaanpak aan toegevoegd. Deze zit in op het versterken van de economische veerkracht van de stad, het aanjagen van vernieuwing in duurzame groeisectoren en het vergroten van waardevolle werkgelegenheid.

Amsterdams Ondernemersprogramma

Samen werken we aan het versterken van de buurteconomie en het creëren van veilige en leefbare buurten. Het Amsterdams Ondernemersprogramma 2019-2022 beschrijft de maatregelen en instrumenten die de gemeente inzet om de buurteconomie te bevorderen.

Investeringskader voor Economische Structuur- enArbeidsmarktversterking 2019 – 2022

De middelen voor economische structuur- en arbeidsmarktversterkingworden ingezet langs 5 thema’s om de Amsterdamse economie en arbeidsmarkt toekomstbestendig en veerkrachtig te maken. Dit zijn Talent- en arbeidsmarktontwikkeling, Kennis & Innovatie, Ondernemersklimaat, Schaalsprong en Internationalisering

Vergelijk keuzes

Klik op de keuzes om deze naast elkaar te vergelijken

Keuze A

Economische structuurversterking en focus innovatie en internationale concurrentiepositie

Doelen

Een sterk ondernemers- en vestigingsklimaat binnen een internationaal concurrerende economie

Kennis en innovatie aantrekken om stedelijke uitdagingen versneld op te lossen

Voorwaarden en gelijke kansen creëren voor iedereen om mee te doen in de samenleving en deel te nemen aan de welvaartsontwikkeling van de MRA

Aanpak

Inzet op brede welvaart en versterking van groeisectoren die maatschappelijke waarde toevoegen

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Brede basisinvestering en focus op innovatie

Brede basis investering. De kracht van de MRA is de breedte en diversiteit van het economisch potentieel. We opereren op hoog niveau in een divers speelveld. Hiervoor moeten we blijven inzetten in de breedte van deze sectoren. Ervaring leert dat een aanpak met gemeentelijke beleid- en actieprogramma’s en besteding direct in de stad aan externe projecten en programma’s goed werkt.

Versnellen van ontwikkeling van

Versnellen van ontwikkeling van innovatiedistricten, zowel ruimtelijk als programmatisch, op de economische clusters van de toekomst. Innovatie ontstaat op plekken waar mensen clusteren, ideeën uitwisselen en samen innovatieve ecosystemen vormen.

Versterken Triple Helix-samenwerking

Versterken Triple Helix-samenwerking. Met als doel om toeleiding van investeringsvoorstellen te versnellen, bijvoorbeeld naar de nieuwe Regionale Ontwikkelings Maatschappij (ROM)

Vestigingsklimaat gericht versterken

Gericht vestigingsklimaat versterken door het voeren van proactieve, strategische acquisitie. Hierbij richten we ons op het aantrekken ( internationale) bedrijven die zich richten op de stedelijke uitdagingen zoals de voedsel- en energietransitie.

Bekijk af te schalen activiteiten

Verberg af te schalen activiteiten

Afschalen: Deze keuzerichting bevat geen activiteiten die gestopt worden t.o.v. de meerjarenbegroting 2021, anders dan eventueel genoemd hierboven bij de maatregelen.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Stabiele en betrouwbare overheid door voortzetting van brede basis inzet

Wendbaar, flexibel en breed in kunnen spelen op kansen en bedreigingen

Sluit goed aan op rijksbeleid en Nederland profiteert mee (verantwoordelijke hoofdstad)

Innovatieve bedrijven komen met oplossingen voor stedelijke problemen zoals bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid, schone mobiliteit, de energietransitie of hergebruik van grondstoffen.

Tegen

Niet iedereen profiteert automatisch mee van de generieke economische ontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan verdringing op de (arbeids-)markt.

Geen onderscheidend profiel voor Amsterdam ten opzichte van andere internationale steden

Kleine creatieven, ambachtelijke en maatschappelijke voorzieningen kunnen worden weggedrukt door continuering druk op openbare ruimte

Beperkte aandacht voor crisis en herstel beleid na Corona

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 6 miljoen

€ 35,4 miljoen

€ 6 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze B

Economische structuurversterking en focus op groene groei

Doelen

Meer groene groei: benutten van economische groeipotentie naar aanleiding van klimaattransitie

Vergoenen van bestaande economie d.m.v. benutten innovatie voor eigen stedelijke opgave

Minder niet-groene groei

Aanpak

Stimuleren van specifieke & kansrijke groene sectoren en reguleren en aanscherping regels

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Brede basisinvestering en focus op duurzame groeisectoren

Duurzame infrasctructuur faciliteren

Duurzame infrastructuur realiseren/faciliteren (waterstof, CO2, warmte, elektriciteit): o.a. inzet op consortiumvorming en voorbereiden van grote co-financieringsaanvragen voor realiseren concrete duurzame infrastructuur in de haven en stad.

Verduurzamen bedrijven

Bedrijfsleven helpen (versneld) te verduurzamen. De aanpak richt zich op het verduurzamen van alle bedrijfseconomische activiteiten in de commerciële dienstverlening, zoals horeca en groot- en detailhandel (MKB). En op de energietransitie en groene economie (waaronder de waterstofeconomie), bijvoorbeeld in de Haven (Haven en Industrie).

Duurzame infrastructuur faciliteren zoals voor waterstof, CO2, warmte, elektriciteit: o.a. door inzet op consortiumvorming en voorbereiden van grote co-financieringsaanvragen voor realiseren concrete duurzame infrastructuur in de haven en stad.

Bekijk af te schalen activiteiten

Verberg af te schalen activiteiten

Afschalen: Geen inzet meer op programma's als Life Science en Health en Startup Amsterdam

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Sluit aan bij de klimaatopgave van de stad en Nederland

Groen is een nieuwe economische groeimarkt en mogelijke expertise als exportproduct

Positief voor imago stad (economisch, internationaal)

Een groenere stad, bijvoorbeeld in de haven, leidt tot een leefbaardere stad

Tegen

Mogelijke stagnatie andere sectoren ( mix maakt sterk)

Op korte termijn mogelijk geen economische groei

Oplopende tekorten aan arbeidskrachten

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 6 miljoen

€ 39 miljoen

€ 6 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze C

Economische structuurversterking en focus op stimuleren lokale economie

Doelen

Meer lokale productie en consumptie waardoor economische waarde en werk binnen de stad blijft

Versterken van economie en economische samenhang in gebieden, wijken en buurten.

In stand houden van een divers aanbod van goederen en diensten overal in de stad.

Aanpak

Brede welvaart door focus op de lokale economie

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

brede basisinvestering en focus op lokale economie

Corona herstel- en investeringspakket.

Corona herstel- en investeringspakket. Extra impuls op korte termijn om herstel aan te jagen. Specifiek gericht op sectoren waar zware klappen zijn gevallen.

Samen stad maken

Het versterken van de diversiteit en aantrekkelijkheid van o.a. winkelgebieden en bedrijventerreinen door een samenwerking tussen gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaren. Dit is altijd maatwerk en richt zich op het bestendigen van de aanpak in de stadsdelen met veel Bedrijveninvesteringszones (biz’en) en de uitbreiding naar de stadsdelen met een Masterplan.

Toekomstbestendige bedrijfsruimtemarkt

Werken aan een inclusieve stad met ruimte voor werk voor iedereen. Dat doen we door voldoende bedrijfsruimte te behouden in de stad door: Maximaal kansen benutten om wonen en werken te integreren in transformatiegebieden Koers 2025. Bestendigen, intensiveren en verduurzamen van resterende bedrijventerreinen. Zorg dragen voor behoud en realisatie van bedrijfsruimte in woon- en ontwikkelbuurten

Bekijk af te schalen activiteiten

Verberg af te schalen activiteiten

Afschalen: Deze keuzerichting bevat geen activiteiten die gestopt worden t.o.v. de meerjarenbegroting 2021, anders dan eventueel genoemd hierboven bij de maatregelen.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Keuze voor lokaal kan bijdragen aan het vergroten van het wijkgevoel

Een sterke lokale economie draagt in potentie bij aan lokale werkgelegenheid

Kan leiden tot een kleinere kringloop van producten en daarmee minder transportbewegingen op wereldniveau

Tegen

Hoewel een gedeelte van de economie lokaal kan zijn is het onmogelijk of onwenselijk de gehele economie lokaal te organiseren. Denk aan de productie van technologische producten maar ook web based diensten en producten. Ook legt ambachtelijke en industriële bedrijvigheid beslag op schaarse ruimte en creëert het hinder in de omgeving.

Lokaal en kleinschalig geproduceerde producten en diensten zijn veelal duurder en daarmee minder gemakkelijk te betalen voor mensen met een kleinere beurs.

Kwetsbaar in een wereldeconomie waar schaalvergroting nog immer aan de orde van de dag is.

Beschermende (protectionistische) maatregelen kunnen innovatie afremmen

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 8 miljoen

€ 39 miljoen

€ 8 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Financiële informatie: de bedragen zijn de absolute financiële behoeften. Het is onbekend wat er al in de meerjarenbegroting 2022-2025 is opgenomen. De bedragen zijn een hoog-over indicatie ter ondersteuning van gesprekken over de verschillende mogelijkheden op dit dossier. Dit kan zonder verdere uitwerking niet in beleidsplannen opgenomen worden. Het hier weergegeven bedrag is een optelsom van de inschattingen per maatregel en daarmee geen complete inschatting van benodigde financiële middelen voor deze keuzerichting. Om de onderbouwing van de inschattingen te zien - klik op "Bekijk financiële informatie per maatregel"