Zuidoost, Nieuw-West en Noord

Hoe wil de gemeente omgaan met het verbeteren van de stadsdelen Zuidoost, Nieuw-West en Noord (masterplannen)?

In Zuidoost, Nieuw-West en Noord ontwikkelen we een nieuw perspectief voor de jeugd. Jongeren in deze stadsdelen verdienen dezelfde kansen op een mooie toekomst als andere Amsterdammers. In Zuidoost, Nieuw-West en Noord worden de integrale aanpakken ontwikkeld vanuit een alliantie van samenwerkingspartners. De gemeente is hierbij een van de deelnemende partijen, waarbij de gemeente bestuurlijk en ambtelijk vertegenwoordigd is. Hierdoor is er voldoende ruimte om te sturen op de ontwikkeling en de uitwerking van de plannen. Langdurige inzet, betrokkenheid en investeringen van de gemeente en samenwerkingspartners zijn nodig voor fundamentele veranderingen. In de huidige bestuursperiode is een belangrijke eerste stap gezet met de ontwikkeling van plannen voor deze stadsdelen. De aanpakken zijn gericht op het tegengaan van segregatie waarmee de leefbaarheid in (bestaande) buurten wordt verbeterd en de kansengelijkheid wordt vergroot. Dit onderwerp heeft een relatie met andere strategische vragen, waaronder afstand tot arbeidsmarkt, bestaanszekerheid, kansenongelijkheid, onderwijs, toegang tot wonen en veiligheid.

Situatie & realisatie huidig beleid

Zuidoost, Nieuw-West en Noord zijn stadsdelen waar jongeren graag wonen, werken, studeren en recreëren. Maar er zijn ook grote opgaven rondom de leefbaarheid, veiligheid, ongelijke kansen en problemen achter de voordeur. De uitdagingen zijn omvangrijker dan in andere gebieden in Amsterdam en in Nederland. De drie stadsdelen hebben te maken met heftige geweldsincidenten en er is sprake van ondermijnende criminaliteit. De afgelopen decennia is er in deze stadsdelen veel geïnvesteerd in een betere leefbaarheid, veiligheid en sociale veerkracht. Dit was onvoldoende om het tij structureel te keren.

Beleid op dit vraagstuk hangt samen met beleid op:

Toegang tot wonen

Democratie en participatie

Discriminatie en integratie

Beleidsruimte & afhankelijkheden andere overheden

In Zuidoost, Nieuw-West en Noord worden de integrale aanpakken ontwikkeld vanuit een alliantie van samenwerkingspartners. De gemeente is hierbij een van de deelnemende partijen. De gemeente is bestuurlijk en ambtelijk sterk vertegenwoordigd in de alliantie, waardoor er voldoende ruimte is om te sturen op de ontwikkeling en de uitwerking van de plannen.

Samenwerking met het Rijk is noodzakelijk om de beoogde doorbraken tot stand te brengen en te financieren. Vanuit het programma Leefbaarheid & Veiligheid zijn in Nederland 16 gebieden aangewezen als stedelijke vernieuwingsgebieden. In Amsterdam zijn twee gebieden aangewezen, namelijk Zuidoost en Nieuw-West.

Op dit moment kan nog niet worden ingeschat welke rijksmiddelen beschikbaar komen voor Zuidoost, Nieuw-West en Noord. Mogelijk komen bepaalde middelen met prioriteit of uitsluitend beschikbaar voor de stedelijke vernieuwingsgebieden (voor Amsterdam: Zuidoost en Nieuw-West).

Noord is niet aangewezen als stedelijk vernieuwingsgebied. Hierdoor is de verwachting dat voor Noord minder middelen beschikbaar komen dan voor Zuidoost en Nieuw-West.

Voor alle drie de stadsdelen wordt verwacht dat de rijksmiddelen niet toereikend zijn om de integrale aanpakken te financieren.

Mate van invloed van gemeente

De gemeente heeft veel mogelijkheden om de uitkomsten te beïnvloeden, externe factoren en partijen hebben beperkte invloed daarop.

Externe factoren die invloed begrenzen

Landelijke ontwikkelingen zoals de coronapandemie, die de kansenongelijkheid in de stadsdelen Zuidoost, Nieuw-West en Noord verder heeft vergroot of de Toeslagenaffaire, die geleid heeft tot een toenemend wantrouwen van burgers in de overheid.

Financieringsmogelijkheden en regelgeving vanuit de Rijksoverheid.

Schaarstes die keuzes beïnvloeden

Keuzes op dit vraagstuk moeten in samenhang met keuzes op andere vraagstukken passen binnen de beperkingen van de beschikbare:

Arbeidskrachten voor de uitvoering Fysieke ruimte boven de grond Fysieke ruimte onder de grond Investeringsruimte van de gemeente Materialen en grondstoffen

Belanghebbenden en belangen

Bewonerswillen een nadrukkelijke rol in de masterplannen/aanpakken. In Noord is aan bewoners gevraagd om een eigen plan op te stellen. Het versterken van de gemeenschappen in de stadsdelen is een van de basisvoorwaarden voor een geslaagde aanpak.

Maatschappelijke organisatieswillen samenwerking met de gemeente. In Zuidoost en Nieuw-West is een alliantie gevormd van samenwerkingspartners: bewoners, gemeente, de rijksoverheid, ouder- en kindteams, politie en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, onderwijs, ondernemers en woningcorporaties. In Noord zullen samenwerkingsverbanden worden gericht op specifieke doelstellingen.

Rijksoverheidwil samenwerken met de gemeente. Dit is ook noodzakelijk om de beoogde doorbraken tot stand te brengen en te financieren.

Doelen

Voor Zuidoost en Nieuw-West: 1. Duurzame verbetering van het perspectief van de jeugd 2. Duurzame verbetering van de veiligheid 3. Duurzame verbetering van de leefbaarheid.

Voor Noord: 1. Structurele vermindering van de tweedeling 2. Structurele verbetering van de sociaaleconomische positie 3. Structurele verbetering van de kansengelijkheid voor jeugd.

Maatregelen

De gemeente zet in op een fundamentele verandering door een aanpak waarin informele en formele partijen, bewoners, ondernemers en professionals zich voor langere termijn verbinden aan een gezamenlijk doel: het creëren van perspectief voor de jeugd met een integrale aanpak voor fysieke en sociale vraagstukken.

In Zuidoost is er speciale aandacht voor de stadsdeelorganisatie. Het is noodzakelijk om deze (verder) te richten en in te richten op de community in Zuidoost en de grote sociale en fysieke opgaven in het stadsdeel. Deze organisatieontwikkeling is randvoorwaardelijk voor een succesvolle uitvoering van het Masterplan Zuidoost.

Voor Zuidoost is begin 2021 een Masterplan vastgesteld vanuit een alliantie van samenwerkingspartners. Het Masterplan heeft betrekking op de periode 2021 tot 2040. Voor Nieuw-West is een Masterplan in ontwikkeling, ook voor de periode tot 2040, dat naar verwachting voor de zomer van 2022 wordt ondertekend. In Noord is aan bewoners gevraagd om een eigen plan op te stellen.

Voor de uitvoering van het Masterplan Zuidoost heeft de gemeente voor 2021 en 2022 € 3,75 miljoen per jaar beschikbaar gesteld. Voor de aanpak in Nieuw-West en Noord is nog geen geld beschikbaar.

Links naar relevante documenten

Masterplan Zuidoost

Het Masterplan Zuidoost bevat de voorgenomen aanpak, het meerjarig kader, met analyse, de inhoudelijke aanpak en beschrijving van rollen en verantwoordelijkheden. Het Masterplan is begin februari 2021 vastgesteld en gepubliceerd.

Analyse Masterplan Nieuw-West

In 2021 is in opdracht van de Maatschappelijke Alliantie een analyse gemaakt van de problemen, bedreigingen en kansen voor Amsterdam Nieuw–West. De analyse is besproken met de verschillende doorbraakteams en voorgelegd aan bewoners en maatschappelijke partners. Op basis van deze input is de analyse uitgebreid en aangepast.

Concept impactanalyse Nieuw-West

Dit document staat niet op een website maar is op aanvraag beschikbaar.

Aanpak Noord

Het plan voor de aanpak Noord is in ontwikkeling en is nog niet aan de gemeenteraad voorgelegd.

Vergelijk keuzes

Klik op de keuzes om deze naast elkaar te vergelijken

Keuze A

Minimale inzet op Zuidoost, Nieuw-West en Noord

Doelen

Betere samenwerking tussen partners in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Enkele verbeteringen gericht op jeugd, veiligheid en leefbaarheid.

Aanpak

Aanpak gericht op betere samenwerking en enkele verbeteringen.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Versterken samenwerking alliantiepartners met programmaorganisatie

Ondersteuning van de samenwerking tussen de alliantiepartners door een programmaorganisatie.

Minimale uitvoering

Minimale uitvoering van maatregelen uit (master)plannen Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Deze aanpak maakt het mogelijk om de samenwerking tussen partners te ondersteunen vanuit een programmaorganisatie en enkele maatregelen te financieren.

Minder kosten op korte termijn.

Tegen

Met een minimale inzet is het niet mogelijk om fundamentele verbeteringen tot stand te brengen in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Beperkt maatschappelijk rendement.

Amsterdam loopt rijksmiddelen mis voor zover inbreng van eigen middelen een voorwaarde is voor rijksmiddelen.

Deze richting brengt lastige afwegingen met zich mee, bijvoorbeeld als er keuzes tussen prioriteiten moeten worden gemaakt vanwege beperkte middelen.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 58,8 miljoen

€ 0 miljoen

€ 58,8 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze B

Beperkte inzet op Zuidoost, Nieuw-West en Noord

Doelen

Betere samenwerking tussen partners in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Aanzienlijke verbetering van het perspectief voor de jeugd, veiligheid en leefbaarheid.

Aanpak

Aanpak met maatregelen op deelgebieden.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Versterken samenwerking alliantiepartners met programmaorganisatie

Ondersteuning van de samenwerking tussen de alliantiepartners door een programmaorganisatie.

Gedeeltelijke uitvoering

Gedeeltelijke uitvoering van maatregelen uit (master)plannen Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Deze aanpak maakt het mogelijk om aanzienlijke verbeteringen tot stand te brengen in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Maatschappelijk rendement op inhoudelijke opgaven. Onderzoek wijst uit dat elke geïnvesteerde euro in stedelijke vernieuwingsgebieden € 1,50 aan (maatschappelijke) baten oplevert.

Amsterdam kan aanspraak maken op rijksmiddelen voor zover inbreng van eigen middelen een voorwaarde is voor rijksmiddelen.

Tegen

Langdurige investeringen zijn nodig.

Uitvoering van integrale plannen is gedeeltelijk mogelijk, niet volledig.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Synthese analyse 16 stedelijke vernieuwingsgebieden: totaalbeeld

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 248 miljoen

€ 0 miljoen

€ 248 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Keuze C

Intensieve inzet op Zuidoost, Nieuw-West en Noord

Doelen

Betere samenwerking tussen partners in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Structurele verbetering van het perspectief voor de jeugd, veiligheid en leefbaarheid.

Tegengaan van segregatie.

Aanpak

Integrale, samenhangende aanpak met structurele maatregelen.

Bekijk belangrijkste maatregelen

Verberg belangrijkste maatregelen

Versterken samenwerking alliantiepartners met programmaorganisatie

Ondersteuning van de samenwerking tussen de alliantiepartners door een programmaorganisatie.

Volledige uitvoering

Volledige uitvoering van alle maatregelen uit (master)plannen Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Bekijk voor- en tegenargumenten

Verberg voor- en tegenargumenten

Voor

Een integrale aanpak, voor een periode van 20 jaar, maakt het mogelijk om fundamentele verbeteringen tot stand te brengen in Zuidoost, Nieuw-West en Noord.

Hoog maatschappelijk rendement. Onderzoek wijst uit dat elke geïnvesteerde euro in stedelijke vernieuwingsgebieden € 1,50 aan (maatschappelijke) baten oplevert.

Amsterdam kan aanspraak maken op rijksmiddelen voor zover inbreng van eigen middelen een voorwaarde is voor rijksmiddelen.

Tegen

Forse, langdurige investeringen zijn nodig.

Volledige uitvoering van deze plannen vraagt grote capaciteitsinzet vanuit gemeente.

Bekijk links naar relevante documenten

Verberg links naar relevante documenten

Synthese analyse 16 stedelijke vernieuwingsgebieden: totaalbeeld

Bekijk financiële informatie

Verberg financiële informatie

Impact van maatregelen op gemeentefinanciën

€ 480 miljoen

€ 0 miljoen

€ 480 miljoen

€ 0 miljoen

Klik voor meer detail over mogelijke impact op gemeentefinanciën

Financiële informatie: de bedragen zijn de absolute financiële behoeften. Het is onbekend wat er al in de meerjarenbegroting 2022-2025 is opgenomen. De bedragen zijn een hoog-over indicatie ter ondersteuning van gesprekken over de verschillende mogelijkheden op dit dossier. Dit kan zonder verdere uitwerking niet in beleidsplannen opgenomen worden. Het hier weergegeven bedrag is een optelsom van de inschattingen per maatregel en daarmee geen complete inschatting van benodigde financiële middelen voor deze keuzerichting. Om de onderbouwing van de inschattingen te zien - klik op "Bekijk financiële informatie per maatregel"