Amsterdam is een diverse stad, maar Amsterdammers ervaren discriminatie

• De bevolkingssamenstelling van de stad wordt steeds diverser qua herkomst of migratieachtergrond (figuur 2). Gevraagd naar waar ze het meest trots op zijn als Amsterdammer, zegt 17 procent spontaan vrijheid en tolerantie en 12 procent de multiculturele en diverse samenleving. Hiermee staan de thema’s vrijheid, tolerantie en diversiteit in de top 5 van zaken waar Amsterdammers trots op zijn.
• Tijdens de coronacrisis daalde het aandeel mensen dat vaak contact heeft met andere bevolkingsgroepen (van 33 procent in 2018 naar 28 procent in 2020). Vooral Amsterdammers met een migratieachtergrond onderhouden contact met mensen met andere migratieachtergronden.
• 12 procent van de Amsterdammers ervoer in 2019 discriminatie. Op de arbeidsmarkt liggen deze percentages hoger (zo’n 21 procent bij afwijzing sollicitaties en 15 procent op de werkvloer). Op de arbeidsmarkt was de grond van discriminatie in 50 procent van de gevallen etniciteit of huidskleur. In 24 procent van de gevallen was het leeftijd en in 22 procent was het geslacht.

In de stad wonen veel kwetsbare Amsterdammers. In Noord, Zuidoost en Nieuw-West wonen meer kwetsbare Amsterdammers dan elders. Tijdens de coronacrisis zijn deze mensen nog kwetsbaarder en minder gelukkig geworden.

• In Amsterdam wonen ruim 100.000 kwetsbare Amsterdammers. Zij zijn kwetsbaar, omdat zij achterstanden hebben op verschillende gebieden, zoals werk, opleiding, financiën en gezondheid.
• In bepaalde gebieden, wijken en buurten wonen er (veel) meer kwetsbare Amsterdammers dan elders. Veel van deze wijken liggen – maar niet alleen – in Nieuw-West, Noord en Zuidoost (figuur 3).
• De groep meest kwetsbaren participeert minder dan gemiddeld. Zij zetten zich minder in voor de buurt of stad, zijn minder geïnteresseerd in de politiek en minder actief in verenigingen. Bovendien voelen deze Amsterdammers zich sterker sociaal geïsoleerd dan andere Amsterdammers.
• De omvang van de groep huishoudens met een laag inkomen en minimahuishoudens zal naar verwachting zijn gegroeid met 10 procent in 2020 ten opzichte van 2019. Het totaal aantal minimahuishoudens in Amsterdam zou hiermee op 73.700 uitkomen (idem).

Corona heeft grote directe en indirecte gevolgen op de gezondheid van Amsterdammers. Zo zijn vooral jongeren en kwetsbare Amsterdammers ongelukkiger sinds de coronacrisis.

• Corona heeft Amsterdam zwaar getroffen. Bevolkingsgroepen met een migratieachtergrond zijn harder geraakt (meer besmettingen, ziekenhuis opnames en sterfte gevallen). Mensen met overgewicht hebben een hoger risico op ernstig ziekteverloop bij besmetting. 4 op de 10 Amsterdammers kampt met (ernstig) overgewicht. Inwoners van de stadsdelen Zuidoost, Nieuw-West en Noord bewegen minder vaak dan gemiddeld; rond de helft of iets minder voldoet aan de beweegrichtlijn (respectievelijk 46 procent, 47 procent en 51 procent).
• De coronacrisis heeft ook een grote impact gehad op het welbevinden van Amsterdammers (idem). Zij zijn zich ongelukkiger gaan voelen de afgelopen 2 jaar, mede door de coronacrisis. Ook voelen jongeren (18-24) zich minder vaak gelukkig dan de ouderen (figuur 4). Deze trend zette al in voor de coronacrisis.
• 15 procent van de volwassen Amsterdammers voelt zich ernstig eenzaam (idem). Laagopgeleiden en 55- tot 65-jarigen voelen zich relatief vaak ernstig eenzaam, evenals inwoners van Zuidoost en Noord.

Kansenongelijkheid is zichtbaar in het onderwijs. Het opleidingsniveau van ouders speelt een grote rol op de schoolloopbaan van Amsterdamse leerlingen.

• Het opleidingsniveau van de ouders beïnvloedt de schoolloopbaan van Amsterdamse leerlingen. Zo worden kinderen van laagopgeleide ouders vaker onderschat bij het basisschooladvies (figuur 5). Daarnaast heeft het opleidingsniveau van de ouders invloed op het soort diploma. En dit heeft bijvoorbeeld weer gevolgen voor de hoogte van het uurloon van deze starters op de arbeidsmarkt.
• De helft van de Amsterdamse basisschoolleerlingen heeft hoogopgeleide ouders (idem). Het aantal leerlingen met laagopgeleide ouders wordt steeds kleiner en is nu zo’n 20 procent.
• Ook het type school heeft invloed op kans op opstroom naar een hoger niveau (idem). Op scholen waar leerlingen kunnen opstromen zitten leerlingen ook relatief vaker op een hoger niveau dan het schooladvies in de derde klas.